Fitre Verirken Her Kimse İçin Ayrı Niyet Şart mıdır?

Aile fertlerim için fitre vermek istiyorum.Acaba her biri için ayrı ayrı niyet etmeli miyim?
Fitre yani Sadakai fıtır Ramazanı Şerif ayına mahsus mali bir ibadet olup nisap miktarı mala sahip olan her müslümana vaciptir.

Nisap miktarı nedir?

iki yüz dirhem gümüş veya yirmi miskal altın veya bunların kıymetine denk bir maldır. Bu mal, temel ihtiyaçlardan (borçtan, oturulan evden, ev eşyasından, bineceği at ve kuşanacağı silahtan, ailesinin bir aylık veya bir yıllık geçiminden) fazla bulunmalıdır. Bu fazla malların para veya ticaret malı olması şart değildir. Bu fazla olan mal üzerinden bir yıl geçmesi de aranmaz.

Sadakai fıtır; ister çocuk olsun ister diğer ibadetlerden ari olan mecnun olsun verilmesi lazım gelen bir sadakadır.
Çocukları için velilerin ramazanı şerif bayramına ulaşmadan vermeleri icap eder.4 kişilik bir ailede sadece bir fitre verilmesi yeterli değildir.Her bir fert için ayrı ayrı fitrelerin verilmesi gerekmektedir.

Peki fitreler takdim edilirken her bir fert için bu oğlumun fitresi bu benim bu eşimin gibi ayrı ayrı niyet etmek gerekli midir?

Fitresi verilecek olan fertler için tek tek verirken niyet etmek lazım değildir.Kişi içinden niyet edebilir verirken bu benim ve falancanın fitresidir şeklinde beyan etmesine gerek yoktur. Fitre olduğunu söylemese bile muhtaç olana bu niyetle verilen mal ile sadakai fıtır eda edilmiş olur.


-Nisaba mâlik olan bir mü’min hem kendisi, hem bunak ve mecnun olan evlâdı, hem küçük yaşta olan çocukları ve hem de hizmetinde bulunan köle ve câriyeleri için fitre sadakasını vermekle yükümlüdür. Köle ve câriyeleri müslüman olmasalar da, bunlar için fitre vermesi yine vâcibdir. Fakat ticaret için olan köle ve câriyelerden ötürü fitre vermek gerekmez. Çünkü bunlar zekâta bağlıdırlar. Bir maldan hem zekât, hem de fitre vermek olmaz. Bunlar birleşmez.

-Yukarıda açıklandığı gibi, İmam Muhammed’e göre, zengin olan çocuklar için de fitre sadakası vermek babalarının malına düşen bir borçtur.

-Fakir bir çocuğun babası ölmüş olursa veya fakir düşerse, bu çocuk için fitre vermek dedesi üzerine vâcib olmaz.

-Bir kimse, kendi zevcesinin ve akıl sağlığı yerinde büyük evlâdının fitre sadakasını vermekle yükümlü olmaz. Çünkü bunlardan her biri kendi başına tasarruf hakkına sahip mükellef kimselerdir. Onun için bunlardan her biri nisaba mâlik ise, zekâtını kendi malından vereceği gibi, fitre sadakasını da kendi malından vermekle yükümlüdür. Aynı zamanda sadakalarda bir ibadet manası vardır. Koca, zevcesine ait bir ibadet görevini yüklenmek için evlenmemiştir.

-Bir kimse, zevcesinin veya büyük yaştaki evlâdının fitrelerini onların izinleri ile kendi malından verecek olsa yeterli olur. Bunlar kendi idaresinde ve geçimi altında bulundukları takdirde izinleri olmaksızın vermesi de yeterlidir. Çünkü bu durumda âdet bakımından izin var sayılır. Aile arasında bulunan diğer şahıslar hakkında da hüküm böyledir. Gerçek yönden veya âdet bakımından izin gereklidir. Çünkü fitre sadakasında niyet bulunmalıdır, niyetsiz verilemez. Böyle bir izin ise, niyet yerine geçer.

-Bir kimse, kendi geçimi altında bulunsalar bile, babasının ve annesinin fitre sadakasını vermekle yükümlü değildir. Baba fakir olduğu halde mecnun ise, fitresini vermek zorundadır.

-Fitre sadakası dört cins maldan belli bir mikdarda verilir. Şöyle ki: Buğdaydan yarım sa'(Irakî) ki, beş yüz yirmi dirhem verilir. Buğday unu ile kavutu da, buğday hükmündedir. Arpadan, kuru üzümden ve kuru hurmadan da bir sa’ (bin kırk dirhem) verilir. Bunların yerlerine kıymetlerinin verilmesi de caiz hatta daha faziletlidir. Fakat fakirlerin ihtiyacı bunların kendilerine daha çok ise, o zaman kendilerini vermek daha iyi olur.

Bir sa’ (Irakî), 1040 Şer’i dirhemdir. 910 örfi dirheme eşittir. O halde 520 şer’i dirhem de 455 örfi dirheme eşittir. Küsurlara bakılmazsa, 1040 şer’i dirhem 2917 kg.dır. 1040 örfi dirhem de (3.333 kg.) eder. O halde, 520 şer’i dirhem 1.458 kg.dır. 520 örfi dirhem de 1.667 kg.dır. Bir kg 357 şer’i dirheme ve 312 örfi dirheme eşittir. Bir kilo miktarındaki bir şeyin, bir buğdayın fiyatı elli lira kabul edilecek olsa, 1.667 kg. buğdayın tutarı, 1.667×50=83 lira 35 kuruş olur.

Burada dirhemden maksad, zekât nisabında olduğu gibi, Şer’i dirhemdir. Bununla beraber her beldenin Örfde kullandığı dirhem ölçüsünü esas kabul etmek gerektiğini söyleyenler de vardır. Örfi dirhem daha fazla olduğu için, fitre sadakasını bundan vermek ihtiyata uygundur ve ziyade sevabı vardır.

(Üç İmama göre, fitre sadakası buğdaydan da bir sa’dır. Fakat bu sa’dan maksad, Irak sa’yi değil, Hicaz sa’yi olan 693 1/3 dirhem mikdarıdır.)

-Fitre sadakası için buğday, arpa, üzüm ve hurma birer değişmez ölçüdür. Çünkü bunlardan maksad, fakirin bir günlük ihtiyacını gidermektir. O da bunlarla karşılanır. Eğer belli bir para ölçü olarak gösterilmiş olsaydı, bu gaye elde edilemezdi. Çünkü yiyeceklerin fiyatı zaman zaman değişmekte olduğundan, belli para bazı yıllar bu maksadı karşılar ve bazan da karşılayamazdı.

-Fitre sadakası, zekât gibi niyet edilerek fakirlere temlik şekli ile verilir. Yemek ikramı şeklinde verilemez. Bu niyet, malı ayırırken yapılabileceği gibi, fakire verirken de yapılabilir. Ancak fakire bunu verirken fitre olduğunu söylemek gerekmez.

-Fitre sadakasını, aralarında zevciyet veya doğum bakımından ilgi bulunanların birbirlerine vermesi sahih değildir. Bir kimse fıtresini, fakir olan karısına, babasına ve oğluna veremez.

-Fitre sadakası, İmam Ebû Yusuf ile İmam Şafiî’ye göre, fakir olan zîmmîlere de verilemez. Fetva da bu şekildedir. Çünkü bunun verilmesindeki maksad, bayram gününde fakir müslümanların ihtiyaçlarını gidererek onların da bayrama sevinçle katılmalarını sağlamaktır. Bu maksad, fitrenin zimmîlere verilmesi ile elde edilmez.

-Bir kimse fıtresini bir fakire verebileceği gibi, birkaç fakire de dağıtabilir. Birçok kimseler de, fitrelerini birkaç fakire verebilecekleri gibi, bir fakire de verebilirler.

-Birkaç fitre, gerek aynen ve gerek kıymet olarak sahiplerinin izni ile karıştırılmış bir halde fakirlere verilebilir. Her fitreyi diğerinden ayırmaya gerek yoktur. Bununla beraber fitrelerin ayrı ayrı verilmesi ihtiyata daha uygundur.

-Fitre sadakası, yükümlünün bulunduğu yerdeki fakirlere verilmelidir. Başka yerlere gönderilmesi mekruhtur.