HARAM AYLAR (EŞHURU -HURUM) VE CAHİLİYYE DEVRİ ADETLERİ

Haram aylar hangileridir?Haram ay nedir?Cahiliyye devrnde haram aylar hangileriydi?
Ayeti Kerimede:" Muhakkak yeryüzü ve semavat yaratıldığı günden bu yana Allah katında ayların adedi 12 dir.Bunlardan dördü haram aylardır."buyrulmuştur. Bu aylara kameri aylarda denilir ki,bunlar:
1-Muharrem
2-safer
3-Rebiul-evvel
4-Rebiul-Ahir
5-Cemaziyel-evvel
6-Cemaziyel-ahir
7-Recebi şerif
8-Şa'banı şerif
9-Ramazan- şerif
10-şevval
11-zilka'de
12-Zilhicce ayıdır.

Bu aylardan dört tanesi (Recebi şerif,zilka'de,zilhicce,Muharrem )eşhuru hurum yani haram aylar(çok hürmet ve tazim gerektiren)dır.

İmam-ı Râzî (R.h.) tefsirinden:
Araplara göre sene, Kameri aylar itibarı ile on iki aydır. Buna delil, aşağıdaki ayetlerdir.

Ayet Meali: O Allah’tır ki, güneşi bir ışık ve ayı da bir nur kıldı. (Büyüyüp küçülen) miktarlar ve ölçüler tayin buyurdu ki senelerin sayısını ve hesabını bilesiniz. Allah, bunları ancak hak ve hikmet olarak yarattı. Allah, anlayacak bir topluluk için ayetlerini açıkça beyan ediyor. (Yunus-5)



Ayet Meali: (Ey Resulüm), sana yeni doğan aylardan soruyorlar. De ki: “- Onlar, insanların muameleleri ve hac için vakit ölçüleridir. (Bakara-189)



Başka topluluklara göre ise sene güneşin tam bir dönüş müddetinden ibarettir. (Şemsî).



Kamerî sene Nücum (Astronomi) alimlerince malum olan bir miktar Şemsi seneden daha azdır. Bu noksanlık sebebiyledir ki, Kameri aylar mevsimden mevsime intikal eder. Dolayısıyle hac ibadeti bazen kış, bazen de yaz mevsiminde vaki olur. Bu sebeple bu ibadet insanlara meşakkatli olur.

Cahiliyye devrinde hac mevsimi geldiği zaman insanlar ticarete hazırlanırlardı. Mümkündür ki o mevsim, etraftan tüccarın gelmesine muvafık olmayan bir vakit olurdu. Böylece ticaret sebeplerine halel gelirdi. İşte bunun için, Kebise1 yapmaya yöneldiler. Şemsi seneyi itibar ettiler. Böylece hac zamanı onların maslahatına muvafık muayyen bir zaman dilimine mahsus (ve sabit) olarak kaldı. Ticaret ile menfaat elde ettiler.

İşte bu hareket tarzı, Allah’ın hükmünü değiştirmektedir. Hazreti Allah onları inkâr ile şöyle buyuruyor:


“Gerçekten Allah’ın hükmü, senenin noksan veya fazla olmaksızın tam on iki ay olmasıdır.” (Tefsir-i Kebîr


Cahiliyye devrinde insanlar İbrahim ve İsmail Aleyhimesselâm’dan veraseten haram aylara çok hürmet gösteriyorlar, adam öldürmeyi haram kabul ediyorlardı. Sonra Nesî1 ihdas ettiler ve bu hürmeti değiştirdiler.



Bunu yapmalarının sebebi:

Onların maişetinin çoğu harpten idi. Harp ve aldatma topluluğu idiler. Harp esnasında iken haram olan bir ay geldiğinde harbi terk etmek kendilerine zor gelir ve o ayı helal kabul eder, onun yerine başka bir ayı haram kabul ederlerdi.

Ta ki, ayların hususiyetlerini ortadan kaldırdılar, sadece adede itibar ettiler. Muhtemeldir ki, senenin aylarının adedini artırdılar, vakitler kendilerine geniş olsun diye on üç veya ön dört aya çıkardılar. Onun içindir ki Mesabîh’da mezkür hadisi şerifte adet üzerine delil varit oldu. Aleyhisselâm Efendimiz bu hadisi şerifinde açıkladı ki; gerçekten sene on iki aydır ve Efendimizin teşrî’i ehli kitabın yaptığı gibi güneşin seyri ile değil, ayın seyri ile takdir edilmiştir.



Hadisi Şerifte Receb ayı “Mudır” kabilesine izafe edildi. Çünkü bu kabile Receb ayına tazim ve hürmette çok ileri gitmişlerdi. Onun için kendilerine nispet edildi.



CAHİLİYYE DEVRİNDE HARAM AYLARDAKİ HÜKÜM VE ADETLERDEN BAZILARI



a- Cahiliyye devrinde insanlar harb etmeyi haram kılmışlardı. Bu

adet İslâmiyet’in başlangıç döneminde de câri idi. Sonra nesh edildi.



b- Atîra2 adını verdikleri bir kurban keserlerdi. İslamiyet bu kurbanı da iptal etti.



Hadis Meali: (İslamda) Fera’1 ve atîra yoktur.



Fera’: Devenin ilk doğurduğu yavrudur ki cahiliyye devrinde insanlar onu keserler ve teberrük ederlerdi.



Atira: Receb ayının ilk on gününde kestikleri kurbandır ki ona “Recebiyye” derlerdi. Cahiliyye devrinde bununla ibadet ettiklerini düşünürlerdi. İslam’da neshedildi. (Mecalis-i Rûmi’den)