İman nedir? İmanın anlamı nedir

İman nedir?*

İman, lugatta bir şeye inanmak bir şeyi tasdik etmektir. İtikat­ta iman teslim olmak ve boyun eğmek manasına gelir. Terim olarak iman Resulullah'm (sav) bildirdiği şeyleri kesin bir şekilde kalben tasdik etmektir. Ve tasdik edilen şeyleri dil ile ikrar etmektir. İmanı­nı aşikar etmiyen kimse Allah katında mü'min sayılsada imanını söz davranış ve ameîleriyle açığa vurmaz yani aşikar etmezse durumu insanlarca bilinmez ve kendisine müslüman muamelesi yapılmaz .

Ehli sünnetin iki imamı İmam Maturidi (ö. 333-944) ve İmamı Eşâri (ö. 324-136) İmanda "kalbin tasdiki kafidir" diyorlar. Yalnız 1-mam Maturidi dil ile ikrarın dünya da müslümn olarak hükmedilmesi için şarttırdiyor. Onların dayandığı deliller şunlardır. Kur'an-ı Kerim'de diliyle iman ettiğini söyleyen fakat kalbi ile inanmamış münafıkların sözlerine itibar edilmemiştir. Bir ayet-i kerimede şöyle bu-yuruluyor:

Ey peygamber kalbleriyle inanmadıkları halde ağızlarıyla inandık diyenlerle Yahudilerden küfür içinde olanlar seni üzme­sin.

Diğer yanda bu meseleyi teyid eden bazı hadisler de vardır. Ör­neğin; Üsame Bin Zeyd'in (Ö. 54/674) başından geçen şu olay bu görüşü teyid eder. Üsame (ra) şöyle anlatıyor;

Allah'ın elçisi bizi askeri bir seriyye ile göndermişti. Sabahleyin Cüheyne kabilesinin Hurukat koluna bir baskın düzenledik. Ben ya­kaladığım bir adamı Allah'tan başka ilah yoktur dediği halde korku yüzünden yalan söylediğini düşünerek öldürdüm. Ancak bu durum beni çok düşündürdü. Dönüşte olayı Resulullah'a (sav) anlattım. Hz Peygamber bana şöyle dedi: "Öldürdüğün adam doğrumu söylüyor yalan mı söylüyor kalbini yanp baktın mı?"

Başka hadis-i şerifte Allah'ın Resulü şöyle buyurmuştur:

"Hiç bir kalb yoktur ki Yüce Allah'ın iki parmağı arasında bulun­masın. Allah dilerse o kalbi doğruluk üzere bırakır dilerse haktan ayı­rır. Ey kalbleri halden hale çeviren Allah'ım kalblerimizi dininde sabit kıl"

Ebu Hanife ve ona bağlı olan Pezdevi'ye (0.492/1089) göre; "İman kalbin tasdiki ve dilin ikrarıdır." Zira dilsizlik veya küfre zorlan­ma gibi bir özür olmadığı halde imanın söz ve davranışla açığa vu­rulmaması kişi hakkında belirsizlik meydana getirir. Kur'an-ı Ke-rim'de şöyle Duyuruluyor:

"Kalbi iman ile kararlaşmiş olduğu halde (küfür kelimesi) zorla söyletilenler hariç iman ettikten sonra (hiçbir zorlama) yok­ken Allah'ı inkâr eden, bağrını küfre açanlara bir gazap vardır. Büyük bir azap da onlar içindir.

Bu ayet-i kerimede dilin ikrarının kişiyi dinden çıkardığı be­lirtilmektedir. Hz Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur:

"İnsanlarla Allah'tan başka ilah yoktur, Muhammed O'nun elçisidir deyinceye kadar kendileri ile savaşmakla emrolundum, bunu söyleyince kanlarını ve mallarını benden korumuş olurlar, yalnız dini cezalar müstesnadır, iç yüzleri Allah'a aittir.

Kalbinde hardal tanesi kadar iman olursa; Lâ ilahe Ulah Muhammedurresulullah (Allah'tan başka ilah yoktur ve Hz Muhammed Allah'ın Rasuludur) diyen kimse cehennemden çıkar.

İmamı Şafii (ö.204/819), imam Malik (ö. 179/795), Ahmed bin Hanbel (ö.241/855), îbni Hazm (0.456/1.064) ve îbni Teymiye (5.728-/1328) imanı bu şekilde tarif etmişlerdir îman inanılması gereken şeyleri kalbin tasdiki dilin ikrarı ve İslam'ın ana rükunlarını işlemekdir. Burada amelin de tarife alınmasıyla kapsamın genişletildiği görülmektedir.[54] Ancak onlar bununla kamil imanı kasdetmişlerdir. Zira amel etmeyen kimsenin kafir olmayacağı görüşündedirler.

îmam Eşari'nin bir başka görüşüne görede iman, kalbin tasdiki yanında söz ve amelden ibarettir. Bu yüzden iman artar ve eksilir. [55] Allah'ü Teala imanın alametlerini ve şartlarını belirtmiştir. Bunlar İslam'ın şartlarıdır yani alametleridir.

Kelime-i Şehadet, beş vakit namaz, zekat, ramazan orucu, hac ve benzeri hususlardan ibarettir. Bu alametlerden herhangi birine rastlanırsa o kimsenin imanına yani mü'min olduğuna delalet eder bunlar müslüman bir hanımla evlenmek müslüman mezarlığına gömülmek ve cenaze namazı kılınması gibi dünyevi hükümlerden faydalanır. Öyle ameller imana kuvvet verir, kalpteki nurunu artırır. İnsanı kabir azabından kurtarır.