Fitne kelime anlamı olarak "denemek, imtihan etmek, yakınmak, bir şeyden çok hoşlanmak, görüş ayrılığı, kargaşa, delilik, dalalet, sapıtmak, şaşırtmak, aldatmak, şiddet, işkence, öldürmek, belâ, musîbet, kötülük, mihnet" anlamlarına gelir.

Çoğulu fitendir. Bu kelime Türk diline de girmiş ve azdırma, baştan çıkarma, fesat, ara bozma, ihtilaf, âfet, musîbet, sıkıntı, belâ, ceza, delilik, dinsizlik, cânilik ve daha çok karışıklık ve kargaşa anlamına gelmektedir.
30 âyette geçen "fitne", çok anlamlı bir kavramdır. Kur'ân'da; imtihan (deneme-sınama) (Bakara, 2/102), belâ (musîbet-dert) (Hac, 22/11), saptırma (Mâide, 5/41), kandırma (Sâffât, 37/162), şaşırtma (A'râf, 7/27), delilik (cinnet) (Kâlem, 68/6), azap (yakılma / ateşe atılma) (Enfâl, 8/25; Zâriyat, 51/13-14), mazeret ve çare (En'âm, 6/23), günah (Tevbe, 9/40), savaşma (öldürme) (Nisâ,4/91; Ahzâb, 33/14), kargaşa, karışıklık, fesat (Âl-i İmrân, 3/7; Tevbe, 9/47, 48) ve baskı (işkence / eziyet / kötülük) (Bakara, 2/191, 193, 217; Nisâ, 4/101; Enfâl, 8/39) anlamlarında kullanılmıştır.

Malların ve çocukların insan için bir imtihan olduğu (Enfâl, 8/28), insanlara baskı, zulüm, işkence, eziyet ve kötülük etmenin öldürmeden daha büyük ve şiddetli olduğu (Bakara, 2/191, 217) fitne kavramı ile ifade edilmiş, inanca baskının (fitne) yok oluncaya kadar savaşılması emredilmiştir. (Bakara, 2/193)

Hadika’da İmam-ı Nablusi hazretleri fitneden şöyle söz etmektedir:
-“Fitne, Müslümanlar arasında bölücülük yapmak, onları sıkıntıya, zarara, günaha sokmak, insanları isyana kışkırtmak demektir.”
Muhammed Hadimi hazretleri de Berika’da yetmişten fazla fitne çeşidi bulunduğunu bildirerek buyuruyor ki:
-“Fitne çıkarmak haramdır. Kur’an-ı kerimde, dinden saptırmak için fitne çıkaranların Cehenneme atılacağı ve fitne çıkarmanın adam öldürmekten daha kötü olduğu ve hadis-i şerifte de, fitne çıkarana Allahü teâlânın lanet edeceği bildirilmektedir.”

Fitnenin Değişik Anlamlarına Kur’an-ı Kerimden Örnekler:
1- Şirk, küfür:
-“Fitne tamamen yok oluncaya kadar kâfirlerle savaşın!” (Bekara 193)
2- Günah:
-“Bizi fitneye düşürme) diyenlerin kendileri fitneye düşmüştür.” (Tevbe 49)
3- Bozgunculuk, kavga, ihtilal, isyan, anarşi, kargaşa, bölücülük, fesat:
-“Fitne çıkarmak, adam öldürmekten daha kötüdür.” (Bekara -191)
-“Kâfirler birbirinin dostları, yardımcılarıdır. Eğer, Allahü teâlânın emirlerini yerine getirmez, kendi aranızda dost olmazsanız, yeryüzünde, kargaşa, fitne ve büyük fesat çıkar.” (Enfal -73)
4- İmtihan:
-“Sana (Miracta) gösterdiğimiz temaşayı halk için bir fitne (imtihan) yaptık.” (İsra- 60)
-“Mallarınız, çocuklarınız, sizin için fitnedir (imtihandır).” (Tegabün- 15)
-“Biz onlardan öncekileri de, fitneden (imtihandan) geçirdik.” (Ankebut- 3)
5- Bela, musibet:
-“Bir fitne olmayacak sandılar da, kör ve sağır kesildiler.” (Maide -71)
(O fitneden sakının ki, o sadece zalimlere dokunmakla kalmaz.) (Enfal -25)
6- Azab:
-“Onlara, fitnenizi (azabınızı) tadın denecektir. (Zariyat -14)
7- Eziyet, işkence:
-“Fitneye (eziyete, işkenceye) uğratıldıktan sonra hicret edip, ardından da sabrederek cihad edenlerin yardımcısı elbette Rabbindir.”
(Nahl- 110)
8- Deli:
-“Fitneye düşeni (deli olanı) yakında sen de, onlar da görecek.” (Kalem 5-6)
9- Zarar verme:
-“Seferde iken, kâfirlerin sizi fitneye düşürmelerinden (zarar vermelerinden) endişe ederseniz, namazı kısaltmanızda bir vebal yoktur.” (Nisa- 101)
10- Sapıklığa düşürme:
-“Siz ve taptıklarınız, Cehenneme girecek olanlardan başkasını fitneye düşüremez (saptıramaz)”
(Saffat/ 161-163)
11- Uydurma mazeret:
-“Onların, sadece “vallahi, biz müşrik değildik” sözlerinden başka fitneleri olmayacaktır.” (Enam -23)
12- Dalalet:
- “Allah birini fitneye (dalalete, şaşkınlığa) düşürmek isterse, Allah’a karşı senin elinden bir şey gelmez.” (Maide- 41)